مطالعه تأثیر کیفیت آب مخزن سمپاش بر کارایی علف کش های گلیفوسیت و نیکوسولفورون در کنترل علف های هرز سوروف(echinochloa crus-galii l.)و گاوپنبه (abotilon theophrasti medicus.) در شرایط گلخانه ای

به منظور بررسی تأثیر کیفیت آب به عنوان حلال علف کش های گلیفوسیت و نیکوسولفورون در کنترل علف های هرز سوروف و گاوپنبه در شرایط کنترل شده، آزمایش های کیفیت آب مخزن سمپاش به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی با 6 تکرار (به انضمام 6 گلدان شاهد) به صورت جداگانه برای هر علف هرز طی سال های 88-1387 در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. فاکتورهای آزمایش های کیفیت آب شامل تغییرات ph آب در هشت سطح (3، 4، 5، 6، 7، 8، 9 و 10)، تغییرات کربنات کلسیم در شش سطح (0، 100، 200، 300، 400 و 500 قسمت در میلیون) در واکنش به مقدار ثابت 3 کیلوگرم در هکتار سولفات آمونیم (ams±) به عنوان تعدیل کننده سختی آب، تغییرات بی کربنات سدیم در شش سطح (0، 100، 200، 300، 400 و 500 قسمت در میلیون) در واکنش به مقدار ثابت 5/0 کیلوگرم در هکتار نیترات آمونیم (amn±) به عنوان تعدیل کننده قلیائیت آب، و تغییرات کدورت آب توسط توزیع ذرات معلق خاک در شش سطح (0، 100، 200، 300، 400 و 500 قسمت در میلیون) بودند. قبل از اجرای آزمایش های کیفیت آب، آزمایش دُز- پاسخ برای پیدا کردن شاخص ed50 (دُز موثر علف کش برای کاهش 50 درصد زیست توده علف هرز) در شرایط گلخانه انجام گرفت و مقدار این شاخص برای علف کش های گلیفوسیت و نیکوسولفورون از میانگین علف های هرز، به ترتیب 158 و 22 گرم ماده موثره در هکتار به دست آمد. محلول علف کش در هر سطح کیفیت آب به در مرحله 3 تا 4 برگی علف های هرز با توجه به ed50 مربوطه اعمال شد. نتایج نشان دادند که بقاء، ارتفاع بوته، سطح برگ و وزن خشک اندام هوایی (درصد شاهد) علف های هرز به طور معنی داری (01/0?p) تحت تأثیر تغییرات کیفیت محلول علف کش ها قرار گرفتند. علف کش گلیفوسیت در ph های 6 و 7 آب مخزن سمپاش بیشترین تأثیر را در کنترل علف هرز سوروف ایجاد کرد، ولی بیشترین فعالیت علف کش نیکوسولفورون بر سوروف به ترتیب در ph آب 8 و 7 به دست آمد. این در حالی بود که علف کش گلیفوسیت در اسیدیته معادل 6 و علف کش نیکوسولفورون در ph برابر 8 بهترین کنترل را روی علف هرز گاوپنبه نشان دادند. اثر بازدارندگی افزایش کربنات کلسیم و بی کربنات سدیم آب در مخزن علف کش گلیفوسیت بیش از علف کش نیکوسولفورون روی مهار علف های هرز مشهود بود. افزودن سولفات آمونیم (+ams) و نیترات آمونیم (amn+) به مخزن سمپاش، به ترتیب اثرات هم کاهی سختی و قلیائیت آب را کاهش داده و تأثیر علف کش ها را بهبود بخشیدند، ولی این افزایش کارایی ناشی از افزودن ams و amn به مخزن سمپاش در علف کش های گلیفوسیت و نیکوسولفورون در کنترل علف های هرز سوروف و گاوپنبه تأثیر مشابهی ایجاد نکرد و نتیجه معکوسی نشان داد. اضافه شدن ذرات معلق خاک (کدورت) به داخل مخزن سمپاش به شکل معنی داری (01/0?p) کارایی علف کش ها روی علف های هرز را کاهش داد. بدین صورت که درصد بقاء، ارتفاع بوته، سطح برگ و زیست توده علف های هرز (درصد شاهد) افزایش یافتند. برهمکنش بین علف کش و کدورت نیز بیانگر بازدارندگی بیشتر افزایش کدورت در محلول علف کش گلیفوسیت روی کنترل علف هرز سوروف در مقایسه با علف کش نیکوسولفورون بود، اما این شرایط در کنترل علف هرز گاوپنبه نتیجه معکوسی داشت. به طورکلی، نتایج این آزمایش نقش کیفیت آب مخزن سمپاش بر کارایی علف کش ها در کنترل علف های هرز را مورد تأکید قرار داد.